Πώς να μυήσεις το παιδί σου στον κόσμο των συναισθημάτων του
Ο συναισθηματικός κόσμος του ανθρώπου, γεμάτος από δυνατές συγκινήσεις, άλλοτε από ευχάριστα γεγονότα και άλλοτε από δυσάρεστα, παίζει καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του και στην διαμόρφωση της προσωπικής του πορείας και ευτυχίας. Οι επιλογές του και τα γνωστικά σχήματα που αποκτούν για να διαβάζουν τις διαφορετικές εκφάνσεις της ζωής τους συνδέονται άρρηκτα με την ποιότητα των συναισθημάτων τους και την διαχείριση τους. Η παιδική ηλικία καταδεικνύεται από τους ειδικούς ψυχικής υγείας και τους αναπτυξιολόγους ως η πιο κατάλληλη περίοδος, όπου ο άνθρωπος μαθαίνει να αναγνωρίζει και στην συνέχεια να χειρίζεται αποτελεσματικά τα συναισθήματα του και τις συγκινήσεις που του προκύπτουν. Aυτό που θα συζητηθεί στο παρόν άρθρο είναι πως μπορούμε να μάθουμε στα παιδιά μας να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους, χωρίς να πνίγονται μέσα σε αυτά.
Η εύθραυστη και ευάλωτη παιδική ηλικία μπροστά σε πρωτόγνωρες εμπειρίες φαντάζει εξαιρετικά δύσκολη για ένα παιδί. Καλείται να διαχειριστεί την συναισθηματική του φόρτιση και να συμπεριφερθεί σύμφωνα με τους κανόνες που του επιτάσσει το κάθε κοινωνικό πλαίσιο κάθε φορά. Οι γονείς παίζουν καθοριστικό ρόλο στην διαδικασία επεξεργασίας των συναισθημάτων των παιδιών και θα πρέπει να σταθούν δίπλα τους, χωρίς να φοβηθούν να επεξεργαστούν και τον δικό τους συναισθηματικό κόσμο.
Γιατί πρέπει να διαχειρίζομαι επαρκώς τα συναισθήματα μου?
- Για να καταλαβαίνω καλύτερα τους άλλους. Αν δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα δικά μας συναισθήματα, είναι αδύνατον να αναγνωρίσουμε τα συναισθημάτων των άλλων. Αυτό δημιουργεί επικοινωνιακή απόσταση.
- Για να εντοπίσουμε από που προέρχονται τα δικά μας δυσάρεστα ή ευχάριστα συναισθήματα. Με αυτόν τον τρόπο δίνουμε χώρο στον συναισθηματικό μας κόσμο να γίνει αντιληπτός και έτσι δεν τον αφήνουμε να μας κυριεύσει και να μας παρασύρει, πέρα από τον έλεγχο μας.
- Για να λειτουργούμε αποτελεσματικά στις απαιτητικές σχολικές και εξωσχολικές δραστηριότητες. Για παράδειγμα, η διαδικασία ενός διαγωνίσματος επιφέρει ένταση, άγχος, στρες και δεν βοηθάει να επιτύχουμε την επιθυμητή απόδοση.
- Για να ξεπεράσουμε τους φόβους μας. Η συναισθηματική φόρτιση και η αντιμετώπιση της είναι μια διαδικασία που επιφέρει φοβίες ή παρατείνει και διογκώνει το μέγεθος ενός φόβου. Η έκφραση και η κατανόηση των συναισθημάτων κάνει λιγότερο επώδυνη την προσωπική μας έκθεση στους άλλους και απομακρυνόμαστε όλο και περισσότερο από την σκιά του φόβου.
Ιδέες και προτάσεις στους γονείς, για να μάθουν τα παιδιά να χειρίζονται τα συναισθήματα τους.
- Να εκφράζετε συχνά τα συναισθήματά σας μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο. Αποτελέστε παράδειγμα προς μίμηση με το να μοιράζεστε σκέψεις που σας στεναχωρούν, αλλά και σε σκέψεις που σας κάνουν χαρούμενους.
- Δώστε χρόνο και χώρο στα παιδιά να αφουγκραστούν τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους. Δώστε χώρο να ξεσπάσουν τον θυμό τους, να φέρουν στην επιφάνεια τις ανησυχίες τους και αποτελέστε για αυτούς ένα ασφαλές επιτρεπτικό περιβάλλον, μέσα στο οποίο θα μπορούν να νιώσουν την κατανόηση και την αποδοχή.
- Όταν ένα παιδί φαίνεται να κατακλύζεται από δυσάρεστα συναισθήματα, άγχος και θλίψη θα ήταν καλό να του δίνουμε την ευκαιρία να ασχοληθεί με δραστηριότητες και παιχνίδια που μπορεί να το χαλαρώνουν και να του δημιουργούν ευφορία. η χαλάρωση και το γέλιο απελευθερώνουν ενδορφίνες στο σώμα, με αποτέλεσμα τα παιδιά να νιώθουν καλύτερα πριν την έναρξη κάποιας αγχωτικής διαδικασίας.
- Τέλος, οι καλλιτεχνικές και αθλητικές δραστηριότητες αποτελούν το καλύτερο και ασφαλέστερο περιβάλλον για να μάθει το παιδί όχι μόνο να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα δικά του συναισθήματα, αλλά να ενσυναισθάνεται και τον ψυχικό κόσμο του συνεργάτη και συμπαίκτη του. Οι ομαδικές εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως και η κατασκήνωση, αποτελούν μία μικρογραφία της κοινωνίας και το παιδί ενδυναμώνεται συναισθηματικά και ψυχικά για να μεταβεί στο επόμενο στάδιο της ανάπτυξης του, που είναι η ενηλικίωση του.
Όταν τα παιδιά έρχονται πιο κοντά με τον αληθινό συναισθηματικό τους κόσμο, έρχονται όλο και πιο κοντά στην αναγνώριση της προσωπικότητας τους. Αναγνωρίζουν τι τους αρέσει, επιλέγουν με λογική και ευσυνειδησία, δεν φοβούνται να αναπτύξουν κοινωνικές σχέσεις και γενικότερα αναπτύσσουν γοργά την αυτοπεποίθηση τους και την αυτοεκτίμηση τους.
Ειρήνη Λάτσιου
Συμβουλευτική Ψυχολόγος,
Σχολική Ψυχολόγος
Ειδικευόμενη σε αναπτυξιακά προβλήματα στην παιδική και εφηβική ηλικία